ဖယ္ဒရယ္စနစ္ႏွင့္ အမွတ္အသားဆိုင္ရာ ေမးခြန္း Federalism and the identity question (See English below)

မၾကာေသးမွီလပိုင္းတြင္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္၏ မိန္႔ခြန္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ ‘တပ္မေတာ္ သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူလူထုကို ကိုယ္စားျပဳသည္’ ဟုဆိုေသာမွတ္ခ်က္သည္ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ တန္႔ေနသည့္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္ႏွင့္အတူ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ စိတ္ခံစားမႈကို မီးေမာင္း ထိုးျပေနပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို လူမ်ိဳးေပါင္းစံုေနထိုင္ေသာႏိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳရမည္မွာ မုခ်ဧကန္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႔တြင္ ယခုခ်ိန္ထိ ႏိုင္ငံ၏ အမွတ္အသားအမ်ားစုသည္ ဗမာလူမ်ိဳးဗဟိုျပဳသည့္ ပုံသ႑ာန္ ျဖစ္ေနသည္ဟု မွတ္ယူႏိုင္ပါသည္။

မၾကာေသးမွီက Tampadipa Institute ႏွင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ဖယ္ဒရယ္ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ယင္း အေၾကာင္းအရာအေပၚ အထူးေဆြးေႏြးက်ပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေဆြးေႏြးပြဲ ၄ပြဲ အားလံုးတြင္ ပါ၀င္သူမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားေရးလကၡဏာအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အျခားေမးခြန္းမ်ားကို အျပန္အလွန္ျငင္းခံုေဆြးေႏြးက်ပါသည္။ လူအမ်ားစု သေဘာထားတူကာ မွတ္ခ်က္ခ်သည္မွာ လူတစ္စု ျခင္းစီ၏ မတူညီေသာ အမွတ္အသားမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ အသိအမွတ္ျပဳရမည္ျဖစ္ကာ တဖက္တြင္လည္း ဘက္မလိုက္ပဲ သာတူညီမ ွ်ျဖစ္ၿပီး အတူမ ွ်ေ၀ခံစားႏိုင္သည့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ဆိုင္ေသာ အမွတ္အသားကို ဘံု သေဘာတူညီမႈျဖင့္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈခိုင္ျမဲေစရန္အတြက္ ေဖာ္ထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔ေဆြးေႏြးသည့္အထဲတြင္ လက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္၏ အမွတ္အသားမ်ား ဥပမာ ႏိုင္ငံေတာ္အလံ သည္ ဗမာလူမ်ိဳးဗဟိုျပဳသည့္ ပံုသ႑ာန္ပိုေဆာင္ေနေသာေၾကာင့္ အားလံုးပါ၀င္ခံစားႏိုင္သည့္ ပံုစံေျပာင္းသင့္သည္ ဟုေဆြးေႏြး က်ပါသည္။

ထိုသည္မွာ ဖယ္ဒရယ္၏ အရသာျဖစ္သည္။ ကိုယ့္ေဒသကိုယ္အုပ္ခ်ဳပ္ပိုင္ခြင့္ ႏွင့္ အတူတကြအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ စသည့္ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစည္းကာ ဖယ္ဒရယ္သည္ ကြဲျပားစံုလင္မႈအေပၚအေျခခံကာ စည္းလံုးမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္သည္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားအား အမွတ္အသားႏွစ္ခုရွိသည့္ ႏိုင္ငံသားႏွစ္မ်ိဳးရွိသူမ်ားဟူ၍ပင္ မွတ္ယူႏိုင္သည္။ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ နယ္ေျမအစိတ္ပိုင္းမ်ားျဖစ္သည့္ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္မ်ားသည္ ၄င္းတို႔ကိုယ္ပိုင္ ထင္ရွားေသာ အမွတ္အသားမ်ား ရွိသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဗဟိုအဆင့္အေနျဖင့္ ထိုသို႔မရွိသင့္ေပ။ ဖယ္ဒရယ္စနစ္အား အမွန္တကယ္ထိေရာက္ေစလိုလ်င္ တႏိုင္ငံလံုးၿခံဳငံုႏိုင္ကာ ႏိုင္ငံ၏အစိတ္အပိုင္း အားလံုးႏွင့္လည္း လိုက္ေလ်ာညီေထြမႈရွိၿပီး အားလံုးအတူတူမွ်ေ၀ခံစားႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အမွတ္အသားရွိရမည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကဲ့သို႕ေသာ ႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ အမွတ္အသားကို တိုင္းရင္းသားအေျခခံ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းမ်ား (လူမ်ိဳးစုအေျချပဳဖယ္ဒရယ္စနစ္) ရွိျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအမ်ိဳးမ်ိဳး၏ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၄င္းတို႔အား ၄င္းတို႕၏ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကာေရး၊ လံုျခံဳေရးကို ကိုယ္တိုင္တာ၀န္ယူေစျခင္းမွတဆင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ ၄င္းတို႔သည္ ပိုက်ယ္ျပန္႔ေသာ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ေနရာမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ပါ၀င္ႏုိင္သည္။

သို႔ေသာ္ ထိုနည္းလမ္းကို ေ၀ဖန္သူမ်ားလည္းရွိေပသည္။ ၄င္းတို႔အေနျဖင့္ အဆိုျပဳသည္မွာ လူမ်ိဳးအေျခခံ ဖယ္ဒရယ္စနစ္သည္ လူမ်ိဳးစုၾကား၊ ယဥ္ေက်းမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးၾကား မတူညီမႈမ်ား၊ အတားအဆီးမ်ားပို ျဖစ္ေပၚေစရန္ အားေပးသည္ဟုဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမ ွ် တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားၾကား အခ်င္းခ်င္းထိေတြ႕မႈ၊ နားလည္မႈ၊ သဟဇာတျဖစ္မႈ ေလ်ာ့ပါးလာႏိုင္ၿပီး ပဋိပကၡပင္ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည္။ ထိုမွ တဆင့္ အမ်ိဳးသားစည္းလံုးမႈ ခ်ိနဲ႔လာႏုိင္ကာ ႏိုင္ငံသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ သူတို႔ႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာ တိုင္းရင္း သားအုပ္စု၊ ေဒသစသည္အတြက္သာ သစၥာရွိျခင္းျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ ထိုကြဲျပားမႈေၾကာင့္ဘဲ ပဋိပကၡျပန္စတင္လာႏုိင္ၿပီး လြတ္လပ္ေသာႏိုင္ငံ ငယ္မ်ားအျဖစ္ သီးသန္႔ရပ္တည္ရန္ ေတာင္းဆိုလာမည္ဟု ေ၀ဖန္သူမ်ားမွ ထပ္ဆိုက်ပါသည္။

ထိုကဲ့သို႕အေတြးအေခၚကို လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကိုင္ေဆာင္ထားသည္ဟု ယူဆရပါသည္။ ပထမ ပင္လံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံတြင္ တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးမွ စံုလင္လွေသာဌာေနတုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား စည္းလံုညီညႊတ္မွသာလ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အျခားႏုိင္ငံမ်ားၾကားတြင္ မားမားမတ္မတ္ ရပ္ႏုိင္ မည္ျဖစ္သည္။ အစိုးရကို အာဏာအပ္ႏွင္းမွသာလ်င္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအေပၚ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ၿပီး အစိုးရအေနျဖင့္ အျခားအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚ အာဏာသက္ေရာက္ႏိုင္မွသာလ်င္ ႏိုင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္ျမဲ မည္ဟု အဓိပၸယ္ရွိသည့္ အဆိုတင္သြင္းခဲ့ပါသည္။

သို႔ေသာ္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္သည္ မိတ္ဖက္ပုံသ႑ာန္ျဖစ္ကာ ႏွစ္ဦးသေဘာတူစာခ်ဳပ္လည္းျဖစ္သည္။ ဖယ္ဒရယ္ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ သဘာ၀အားျဖင့္ အတူေပါင္းသင္းေနထိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ စစ္မွန္ေသာ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုႏို္င္ငံျဖစ္ေပၚလာရန္အတြက္ သေဘာတူညီခ်က္တည္ေဆာက္ရန္ အဆင့္မ်ားစြာျဖတ္သန္းရဦးမည္မွာ အရွင္းသားျဖစ္ပါသည္။

A recent remark by the commander-in-chief that ‘the Tatmadaw represents the country’ underlines the discontent of many ethnic nationalities with the stalling federal reform process.

Of course, Myanmar is and must be recognised as a multinational state, while unfortunately, the symbols of the state remain Bamar-centric.

A recent deliberative forum on federalism I organised in partnership with the Tampadipa Institute highlighted just these issues. Over the course of four events, participants debated questions about national identity and the state. They concluded with near consensus that each group’s individual identity must be recognised by the state, yet a shared and ethnically neutral identity must also be developed centrally to bind peoples together. They complained that the symbols of the state, like the flag, were Bamar-centric and should be revised to be more inclusive.

And this is what federalism is about. It enables ‘unity in diversity’, by combining self-rule and shared-rule. People are in-effect dual citizens, with dual identities. The constituent units, like Myanmar’s states and regions, may have their own distinct identities. But the centre should not. For a federal system to work effectively, there must also be some kind of shared political identity that covers whole country and is compatible with substate (or constituent unit) identities.”

In countries like Myanmar, ethnic identity can be protected through ethnically based states and regions (ethnic federalism), which recognise the historical status of different ethnic groups and allow them to take responsibility for their own development, culture and security, while at the same time enabling participation in the governments and parliaments of the broader Union.

But such an approach has its critics. They argue that ethnic federalism freezes and reinforces ethnic and cultural differences and boundaries, which overtime can reduce inter-ethnic contact, understanding and harmony, and even reignite conflict. This in turn could weaken the sense of national unity, and result in loyalty to only the ethnic group or region to which the citizens belong. They argue that this may lead to renewed conflict and claims for independence.

This is a mindset that many in the heartland appear to hold. Indeed, at the first Union Peace Dialogue, a military representative argued that ‘only when unity of a plethora of indigenous races can be built will Myanmar stand tall amidst the world’s nations, that only when the government is vested with power will it be able to have control over the people and only when the government can have influence over other organisations will sovereignty prevail’.

Federalism however has to be a partnership, or covenant, and federalism and democracy are natural bedfellows. Clearly, there is still much to be done before an agreement for a genuine federal union can be reached.