Language matters in development
- Pyae Phyo Maung
- Jul 14, 2016
- 1 min read
“ေရးရန္ သို႔တည္းမဟုတ္ ဖတ္ရန္အတြက္အဖံုးအတြင္း၌တြဲခ်ဳပ္ထားရေသာစာရြက္မ်ားစုစည္းမႈ”
ေဖာ္ျပပါခက္ဆစ္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စာဖတ္သူနားလည္ပါရဲ႕လား။ ျဖည္းျဖည္းေတြးေတာ့ ေရးေရးေပၚဆိုသလို ျဖစ္လာမည္မွာမလြဲပင္။ အဲ့ဒါဘာႀကီးလဲလုိ႔ေမးလိုက္ရင္ေတာ့ မိခင္ဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာရရင္ “စာအုပ္” ပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေလာကမွာလည္း ဘာသာစကားဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလးကိုအေရးႀကီးပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အလွဴရွင္အေတာ္မ်ားမ်ားက ႏိုင္ငံတကာကျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏိုင္ငံကိုပဲ ၾကည့္ၾကပါစို႔။ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အဂၤလိပ္လိုမျဖစ္မေနေရးရ၊ ေျပာရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္လည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစကားလံုးေတြကို အနက္ဖြင့္ဘာသာျပန္ရတာဟာ အခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ယုတၱိေဘာင္တို႔၊ ျပႆနာသစ္ပင္တို႔ဆိုတာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနယ္ပယ္ကမဟုတ္တဲ့ မိတ္ေဆြေတြကိုသြားေျပာရင္ ျမန္မာစကားေျပာေနတာမွဟုတ္ရဲ႕လားလို႔အေမးခံရမွာ က်ိန္းေသပါပဲ။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးစကားလံုးေတြကို က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္ဘာသာျပန္ဆုိႏိုင္တာမ်ိဳးနည္းပါးၿပီး၊ စကားလံုးေတြရဲ႕အနက္ကိုသာ အရွည္ဘာသာျပန္ရတာမ်ိဳးမ်ားပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေလာကမွာ IEC ဆိုရင္ လူတိုင္းသေဘာေပါက္တယ္၊ ဒါကို သတင္းအခ်က္အလက္ေပးျခင္း၊ ပညာေပးျခင္း၊ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းလို႔ ထပ္ခါထပ္ခါေျပာေနရရင္ စကားေျပာရာမွာေရာ၊ စာေရးရာမွာပါ လိုရင္းကို မေရာက္ဘဲ ရွည္လ်ားသြားေစပါတယ္။
အဲ့ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔လည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးသမားေတြက အခ်င္းခ်င္းေျပာဆိုတဲ့အခါမွာ အဂၤလိပ္လိုၾကားညွပ္သံုးတတ္တဲ့ အေလ့ရလာခဲ့တယ္။ အဲ့အက်င့္ေလးပါသြားရင္းကေန လူထုကိုပါ၊ ရြာထဲမွာပါ အဂၤလိပ္လိုေတြၾကားညွပ္ေျပာတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတယ္။
ဒါကစကားေျပာတဲ့အခါ ေတြ႕ရတဲ့အခက္အခဲပါ …
စာေရးတဲ့ေနရာမွာေရာ … နည္းပညာဆန္တဲ့အစီရင္ခံစာေတြကို ကြင္းဝန္ထမ္းေတြ၊ ေဒသက ဝန္ထမ္းေတြ၊ လူထုေတြ နားလည္ေအာင္ဘာသာျပန္တဲ့အခါမွာက်ေတာ့ မူရင္းရည္ရြယ္ခ်က္က အမ်ားနားလည္ေအာင္ဆိုေပမယ့္ ခုနကေျပာခဲ့တဲ့ နည္းပညာဆန္တဲ့ေဝါဟာရေတြကို ရွည္လ်ားစြာဘာသာျပန္ရင္းကေန ျမန္မာေတြနားမလည္ႏိုင္တဲ့ ျမန္မာအစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္၊ စာတစ္အုပ္ ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။ ဝန္ထမ္းေတြ၊ လူထုေတြအေနနဲ႔ကလည္း သူတို႔နားမလည္ႏိုင္တဲ့ စာအုပ္ႀကီးကိုဖတ္ၿပီး ရပ္ထဲရြာထဲမွာအလုပ္လုပ္ရတဲ့အခါမ်ိဳးက်ေတာ့ တကယ့္အခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။
တခါတေလ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ေတာင္ ျမန္မာလိုဖတ္ရင္းကေန အဂၤလိပ္လိုျပန္ၾကည့္မွ နားလည္တာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အဂၤလိပ္လိုပိုကၽြမ္းလို႔မဟုတ္ပါဘူး။ စာအုပ္ကို စာအုပ္လို႔ မေရးႏုိင္ဘဲ ကၽြန္ေတာ္ေပးတဲ့ဥပမာလိုမ်ိဳးအနက္ ဖြင့္ထားတာေတြမ်ားလြန္းလို႔ပါ။
ခုပဲၾကည့္ေလ … ကၽြန္ေတာ္တို႔ M&E နယ္ပယ္၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာျခင္းနဲ႔ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္းနယ္ပယ္ဆိုပါေတာ့ေလ၊ အဲ့မွာေတာင္ ဘာသာျပန္ရခက္ခဲတဲ့စကားလံုးေတြအမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္။ ကိုယ္တိုင္နားလည္သလုိလုိနဲ႔ အမ်ားကို နားလည္ေအာင္ျပန္ေျပာရခက္တဲ့စကားလံုးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုတာ မဖြံ႕ေသးတဲ့ႏိုင္ငံ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြအတြက္ေတာ့ မရွိမျဖစ္ပါ။ အဲ့ေတာ့ ဒီဘာသာစကား အခက္အခဲကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လိုေက်ာ္လႊားၾကရင္ေကာင္းမလဲ။ ကၽြန္ေတာ္လည္းအေျဖရွာေနဆဲပဲ။
တခ်ိဳ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေဝါဟာရေတြကို စုစည္းၿပီးစာအုပ္ငယ္ေလးေတြထုတ္ထားတာေတြ႕လာ ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔လည္း တိုက္ရုိက္ဘာသာျပန္ထားတာနဲ႔အတူ အနက္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြေတာ့ ထည့္ေပးေနရတုန္းပဲ ေပါ့ေလ။ က်စ္လ်စ္ၿပီးအမ်ားသေဘာတူလက္ခံတဲ့ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမန္မာေဝါဟာရေတြမေပၚေပါက္ေသးသေရြ႕ ဒီအခက္အခဲေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔မေက်ာ္လႊားႏိုင္ေသးပါဘူး။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါက ႀကိဳဆိုရမယ့္ အစပ်ိဳးမႈလို႔ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ျမင္မိတယ္။ ဒါေတြကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ျဖန္႔ေဝဖို႔ လုိသလို ဒီလိုအဖြဲ႕ေတြစုစည္းၿပီးလုပ္ရင္ ပိုၿပီးေကာင္းသြားမယ္လို႔ထင္မိတယ္။